To pytanie intryguje osoby, które pamiętają poprzednią wersję przykazań kościelnych, w których piąte przykazanie nakazywało: „W czasach zakazanych zabaw hucznych nie urządzać.” Natomiast obecne przykazanie Kościelne dotyczące postów i praktyk pokutnych, brzmi: „Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w okresie Wielkiego Postu powstrzymywać się od udziału w zabawach”.

Wydaje się, że najważniejszym wyrażeniem w tak sformułowanym przykazaniu jest słowo „pokuta”. Katechizm Kościoła Katolickiego precyzuje, że chodzi tutaj o pokutę wewnętrzną, która polega na nawróceniu serca, przemianie postaw, czyli radykalnej zmianie całego życia na lepsze. Takiej pokuty oczekuje od chrześcijanina Pan Bóg. Chrześcijanie są zobowiązani do jej praktykowania przez całe życie. Ponieważ życie ludzkie nie jest jednostajne i posiada okresy kryzysów wiary lub intensywnej pobożności Kościół ustanowił dni i okresy pokuty i dla harmonijnego przezywania Roku Liturgicznego wprowadził okresy, w których katolik we wspólnocie współwyznawców praktykuje czyny pokutne, które wspomagają nawrócenie serca.

Wykładnia do omawianego przykazania podana przez Episkopat Polski wylicza czyny pokutne: „modlitwa, uczynki pobożności i miłości, umartwienie przez wierniejsze pełnienie obowiązków, wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post”. Przykazanie zobowiązuje do zachowania diety bezmięsnej we wszystkie piątki roku (z wyjątkiem tych, w które przypada uroczystość np.: Boże Narodzenie) przez osoby które ukończyły 14 rok życia. Zaleca się jednak, aby także młodsze osoby wprowadzać do tej praktyki, nie czekając aż osiągną one 14 lat.

„Nakaz postny” zawarty w przykazaniu dotyczy jakości i ilości spożywanych potraw. Ten pierwszy dotyczy niespożywania określonych pokarmów, np. mięsa. Ilościowy zaś polega na spożyciu jednego posiłku dziennie do syta i dopuszcza możliwość przyjęcia „trochę pokarmu rano i wieczorem”. Taki post obowiązuje wszystkich wiernych między 18 a 60 rokiem życia w Środę Popielcową i w Wielki Piątek, ale błędem wychowawczym rodziców byłoby stawianie tego wymagania dzieciom dopiero od wieku pełnoletności.

Powstrzymywanie się od udziału w zabawach obowiązuje we wszystkie dni Wielkiego Postu, łącznie z dniem św. Józefa (19 marca). Adwent nie został zaliczony do czasów pokuty, dobrze jednak byłoby w tym czasie powstrzymać się od udziału w zabawach, zachowując starą i dobrą polską tradycję.  Adwent trwa bardzo krótko, a karnawał jest tak blisko. W Adwencie zaś, co staje się coraz powszechniejszą praktyką, jest wiele spotkań opłatkowych, które mają inny charakter. Warto je upowszechniać i pozostawać w radosnym, pełnym nadziei oczekiwaniu na przyjście Zbawiciela w tajemnicy Bożego Narodzenia.

Okres Adwentu trzeba odróżnić od Wielkiego Postu, ale zabawy i dyskoteki dobrze jest przełożyć z Adwentu na okres karnawału dla lepszego przeżywania tematów adwentowych: Przyjścia Jezusa na sąd (paruzja) oraz przyjścia Jezusa jako Bóg-człowiek w Betlejem. Nasi przodkowie mieli dobre wyczucie wartości duchowych wypracowując zwyczaje rodzinnych rorat, wieńca adwentowego, lampionu, wspólnie wycinanych i pieczonych pierników, rodzinnego ozdabiania choinki, wspólnej kolacji wigilijnej z rybą jako znakiem chrześcijaństwa w głównym daniu oraz odłożenia tego co mniej ważne na czas późniejszy, a zwrócenia bacznej uwagi na to, co jest istotne i ważne.     

ks. Piotr