Historia Parafii rzymskokatolickiej pw. św. Jana z Kęt bezpośrednio związana jest z powstaniem i funkcjonowaniem najmłodszej dzielnicy miasta Rumi – Janowa. Zgodnie z programem Wojewódzkiej Spółdzielni Mieszkaniowej w Gdańsku, zebranie założycielskie Spółdzielni Mieszkaniowej „Janowo” odbyło się 27 września 1979 r. w siedzibie Urzędu Miejskiego w Rumi.
8 października 1979 r. nastąpiło wmurowanie kamienia węgielnego pod pierwszy z kilkudziesięciu janowskich bloków mieszkalnych. Pierwsze budynki oddane zostały do użytku 7 kwietnia 1981 r. W kolejnych latach szybko powstawały następne. Wskutek nieustannego napływu osiedlających się mieszkańców, pojawiły się poważne braki dotyczące zaplecza zdrowotnego, oświatowo – wychowawczego i handlowo – usługowego. Istniejąca infrastruktura Rumi nie była w stanie sprostać potrzebom tak wielkiej ilości ludzi.
Pierwsze „przymiarki” co do kształtu i lokalizacji przyszłej kaplicy czynione były już zapewne w 1983 roku. W listopadzie z Pelplina do Rumi przyjechał przedstawiciel Kurii Biskupiej Chełmińskiej ks. prałat Labuda i jako miejsce najbardziej adekwatne obrał park, którego właścicielem był Leonard Żelewski, gospodarz, którego rodzina od pokoleń zamieszkuje na terenie Rumi. 10 sierpnia 1984 r. biskup chełmiński Marian Przykucki zlecił ks. Andrzejowi Miszewskiemu „zorganizowanie ośrodka duszpasterskiego w Rumi, dla osiedla Janowo” upoważniając go jednocześnie do dokonywania niezbędnych czynności formalno-prawnych. Dzięki jego pracy i staraniom u władz administracyjnych.
Dotkliwy dla mieszkańców był również brak miejsca, gdzie mogliby się gromadzić na modlitwę. Teren nowego osiedla podlegał wówczas pod dwie istniejące rumskie parafie: – Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych i Podwyższenia Krzyża Świętego. Wraz z upływem czasu takie rozwiązanie okazało się niewystarczające.
8 listopada 1984 r. Kuria Biskupia w Pelplinie wystąpiła do Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku o wyrażenie zgody na utworzenie oddzielnej parafii w Rumi Janowie.
19 listopada 1984 r. otrzymała odpowiedź pozytywną.
Dnia 7 grudnia 1984 r. biskup chełmiński Marian Przykucki wydał dekret erygujący parafię pod wezwaniem św. Jana z Kęt w Rumi, w dzielnicy Janowo. Z terenu dwu rumskich parafii, na potrzeby nowej, wydzielono obszar, którego granice biegły: od strony Gdyni począwszy od znaku „Rumia” środkiem ul. Sobieskiego, przecinając tory kolejowe przy dworcu Rumia Janowo, środkiem ulicy Gdańskiej do skrzyżowania z ul. Dębogórską, środkiem ul. Dębogórskiej aż do ujęcia wodnego i zabudowy przemysłowej. Dokument ten regulował również prawa i przywileje parafian:
8 czerwca 1984 r zostało wydane stosowne zezwolenie. Określało ono jednocześnie godziny, w których mogły być odprawiane nabożeństwa i Msze święte. Z inicjatywy i pod nadzorem Jana Fikusa i Leonarda Żelewskiego w krótkim czasie wybudowano tam drewnianą wiatę z ołtarzem oraz przygotowano teren do przyszłych spotkań eucharystycznych.
16 czerwca 1985 r. została odprawiona pierwsza w historii parafii Eucharystia przez ks. Andrzeja Miszewskiego na placu kościelnym. W późniejszym czasie postawiono trzy tunele ogrodnicze, które chroniły zgromadzonych przed deszczem i wiatrem. 26 lipca 1985 r. ks. biskup Henryk Muszyński poświęcił plac kościelny i odprawił Mszę świętą przy ołtarzu polowym. Następnie, poprzez wręczenie aktów nominacyjnych, powołał do istnienia Radę Parafialną.
W grudniu 1984 r. ks. Andrzej Miszewski zamieszkał w Rumi Janowie, w zaadaptowanej na mieszkanie części pracowni ogrodniczej państwa Renaty i Janusza Zabłockich. Msze święte dla swoich parafian odprawiał w kościele salezjańskim NMP Wspomożenia Wiernych.
20 maja 1985 r. ks. Miszewski został oficjalnie wyznaczony proboszczem nowopowstałej parafii. Niezwłocznie zwrócił się do władz miejskich z prośbą o pozwolenie na spotykanie się z parafianami i odprawianie Mszy świętej w czasie sezonu letnio - jesiennego na terenie przy ul. Stoczniowców wydzielonym na składowanie materiałów pod budowę kościoła i domu katechetycznego.
21 września 1985 ks. Andrzej Miszewski udzielił pierwszego ślubu. Wrzesień był nie tylko miesiącem wydarzeń duszpasterskich. W tym miesiącu państwo Małgorzata i Leonard Żelewscy dokonali darowizny około 1 ha na rzecz parafii pw. św. Jana z Kęt w Rumi Janowie. Od tej pory formalnie parafia stała się właścicielem tego terenu. Stan prawny gruntów przeznaczonych pod zabudowę kościelną został tym samym uregulowany.
5 września 1985 r. ówczesne władze zatwierdziły lokalizację przyszłego kościoła. Projekt kompleksu budynków sakralnych oraz mieszkalno-katechetycznych wykonał zespół z Politechniki Gdańskiej pod kierownictwem inż. Mirosława Bartoszewicza.
20 listopada 1985 r. rozpoczęto prace budowlane przy wznoszeniu kaplicy. Dzięki ogromnemu zaangażowaniu parafian 2 lutego 1986 r., w święto Ofiarowania Pańskiego ks. Andrzej Miszewski odprawił pierwszą Mszę świętą w budynku. W niedługim czasie w nowej kaplicy udzielono po raz pierwszy sakramentów: Bierzmowania i Pierwszej Komunii świętej.
1 lipca 1986 r. rozpoczęto budowę domu katechetycznego, gdzie przewidziano pomieszczenia mieszkalne dla księży oraz sale do nauki religii. Dotychczas zajęcia z religii odbywały się w prowizorycznym budynku postawionym na placu kościelnym, a także w przystosowanej do zajęć sali w oborze państwa Żelewskich.
5 listopada 1986 r. biskup chełmiński Marian Przykucki poświęcił kaplicę św. Jana z Kęt w Rumi Janowie z prawem przechowywania Najświętszego Sakramentu i nadał jej charakter publiczny. W tym samym roku, z inicjatywy ks. Andrzeja Miszewskiego, w parafii powstała Wspólnota Żywego Różańca, która rozpoczęła tworzenie Róż Różańcowych.
25 marca 1987 r. parafia przyjęła obraz Zwiastowania Pańskiego ufundowany przez rodzinę Żelewskich dla upamiętnienia i podtrzymywania miejscowej tradycji świętowania Zwiastowania NMP. W październiku wierni przeżywali Misje święte prowadzone przez misjonarzy św. Wincentego á Paulo.
20 października 1987 r. świętowano po raz pierwszy liturgiczne wspomnienie św. Jana z Kęt – odpust parafialny. W uroczystościach uczestniczył dziekan z Wejherowa – ks. kanonik Bogusław Żurawski. Do końca roku udało się otynkować i odmalować kaplicę.
7 kwietnia 1988 r. ks. bp Marian Przykucki poświęcił oddany do użytku dom katechetyczny. W tym dniu odbywały się uroczystości z okazji 25 – lecia kapłaństwa ks. proboszcza Andrzeja Miszewskiego (2 kwietnia 1963 r.).
Od lipca 1989 r. pracę w parafii rozpoczął ks. Zbigniew Kordowski. Angażował się on w działalność kręgu Domowego Kościoła, gałęzi Ruchu Światło-Życie (został moderatorem parafialnym). Latem parafianie uczestniczyli w rekolekcjach będących odnowieniem Misji świętych z 1987 r. Rekolekcje te przygotowały ich duchowo do nawiedzenia parafii przez Obraz Matki Bożej Częstochowskiej, co miało miejsce w dniach 7- 8 sierpnia 1989 r. Uroczystościom przewodniczył ks. bp Andrzej Śliwiński.
W lutym 1993 r. miała miejsce wizytacja kanoniczna bpa Zygmunta Pawłowicza, który spotkał się z przedstawicielami różnych grup parafialnych. Świadczyło to o niezwykłej aktywności wiernych z Janowa, którzy chętnie włączali się w różne formy ewangelizacji, współpracy z duszpasterzami oraz służby dla dobra bliźnich (między innymi: Rada Parafialna, Wspólnota Różańcowa, Wspólnota Liturgiczna, Wspólnota Budowlana, Grupy: Charytatywna, Synodalna i Krąg Rodzin).
3 czerwca 1990 r. Mszę świętą Prymicyjną odprawił ks. Adam Zelewski (pierwszy kapłan z naszej parafii).
23 czerwca 1993 r. nastąpiło rozstanie z ks. Wiesławem Drążkiem i ks. Henrykiem Hildebrandtem. W ich miejsce przybyli: ks. Ludwik Kowalski i ks. Andrzej Sowiński.
19 sierpnia 1993 r., z funkcji proboszcza zrezygnował ks. Andrzej Miszewski. Po niespełna dziesięciu pracowitych latach w janowskiej parafii, na własną prośbę został skierowany do posługi duszpasterskiej w parafii pw. św. Antoniego z Padwy w Nowej Karczmie (diecezja pelplińska).
Od 20 sierpnia 1993 r., zaledwie przez pięć dni, funkcję proboszcza pełnił ks. kanonik Zbigniew Bryk. Następnie pracę w parafii rozpoczął nowy proboszcz ks. Stanisław Megier, dotychczasowy wikariusz parafii pw. Niepokalanego Serca Maryi w Gdyni Karwinach.
W grudniu 1993 r. ukazał się się pierwszy numer „Echa Janowa” – miesięcznika poświęconego sprawom parafii. Inicjatorem i założycielem pisma był ks. Andrzej Sowiński.
W roku 1994 zakupiono nowe wyposażenie do kaplicy: konfesjonały, ołtarz, ambonę. W niedzielę 10 kwietnia 1994 r. miał miejsce obrzęd wprowadzenia i poświęcenia obrazu Jezusa Miłosiernego. Wizerunek ten (który obecnie widnieje w kaplicy Matki Bożej) jest darem Janiny Mirkiewicz.
25 lipca 1994 r. w czasie Mszy świętej w kaplicy objawień w Fatimie ks. Andrzej Sowiński poświęcił figurę NMP przywiezioną przez pielgrzymów z Fatimy (obecnie znajduje się ona w głównym ołtarzu kaplicy maryjnej).
26 września 1994 r. Kuria Metropolitalna wyraziła zgodę na wydawanie czasopisma parafialnego „Echo Janowa”, czyniąc ks. mgr Andrzeja Sowińskiego odpowiedzialnym za teologiczną poprawność pod względem treści i formy publikowanych materiałów.
5 listopada 1994 r. wybuchł pożar w plebanii. W wyniku zaprószenia ognia przez czterech chłopców spłonął dach, zaś parafia poniosła dotkliwe straty materialne. Dzięki szybkiej reakcji wiernych, już kilka dni po tym wydarzeniu ekipa remontowa z pomocą parafian dokonała rozbiórki niedopalonych części dachu i jeszcze przed zimą dom parafialny pokryty został nowym dachem.
31 marca 1995 r., podczas nabożeństwa Męki Pańskiej w kaplicy umieszczono Krzyż św. Franciszka z Asyżu – dzieło Jerzego Marszałkowskiego.
W 1995 roku wymieniono nagłośnienie w kaplicy, dach na najnowszej części zabudowań parafialnych pokryto papą, położono tynk. Dach kaplicy pokryto blachą ocynkowaną. Teren należący do parafii ogrodzono nowym płotem, wcześniej dokonano korekty geodezyjnej rozmiarów i położenia gruntu należącego do parafii.
9-10 marca 1996 r. parafię nawiedziły relikwie św. Wojciecha. Ks. bp. Zygmunt Pawłowicz odprawił uroczystą Eucharystię w intencji całej wspólnoty parafialnej. Nastąpiło zawierzenie parafii Bogu przez wstawiennictwo św. Wojciecha. W maju Rumia gościła figurę Najświętszej Maryi Panny z Fatimy. Wierni z Janowa licznie uczestniczyli w uroczystościach odbywających się w kościele NMP Wspomożenia Wiernych.
W 1996 roku ks. Andrzej Sowiński zorganizował kolejne pielgrzymki w miejsca święte. Były to: Pierwsza Parafialna Pielgrzymka Autokarowa do Rzymu (maj - czerwiec 1996), Druga Parafialna Pielgrzymka Autokarowa na Litwę i Białoruś (czerwiec 1996) oraz Pielgrzymka do Lichenia (lipiec 1996).
W kwietniu 1997 r. odbyło się Walne Zgromadzenie Założycielskie Koła Gdańskiego Stowarzyszenia Rodzin Katolickich przy parafii św. Jana z Kęt w Rumi Janowie. Prezesem został Krzysztof Bargielski. W tym czasie zrodziła się inicjatywa założenia Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej przy parafii.
13 lipca 1997 arcybiskup Tadeusz Kondrusiewicz z Moskwy poświęcił w kaplicy objawień w Fatimie drugą figurę NMP dla naszej parafii, która prowadzi procesje różańcowe w Janowie każdego 13 dnia miesiąca. Udzielił też błogosławieństwa całej wspólnocie parafialnej. Figurę tę następnie ucałowała w Coimbrze siostra Łucja, świadek objawień Matki Bożej w 1917 r.
26 czerwca 1997 r. dekretem abpa Tadeusza Gocłowskiego powołano ks. Włodzimierza Kozłowskiego, dotychczasowego wikariusza parafii pw. Chrystusa Miłosiernego w Gdyni Redłowie, na proboszcza parafii św. Jana z Kęt w Rumi Janowie. Poprzedni proboszcz – ks. Stanisław Megier, rozpoczął pracę w parafii Przemienienia Pańskiego w Gdyni Cisowej.
Od lipca 1997 r. ks. proboszcz Włodzimierz Kozłowski rozpoczął rozmowy i przygotowania do wznoszenia janowskiego kościoła. Wykonanie projektu kościoła powierzono, po rozważeniu wielu propozycji, inż. arch. Tadeuszowi Skwierczowi. Jednocześnie, dzięki ofiarności parafian, zakupiono i zgromadzono na terenie kościelnym duże ilości materiałów budowlanych (pustaki, cegły, deski szalunkowe).
Na początku września 1997 r. projekt nowego kościoła był już gotowy. Został on zatwierdzony przez Kurię Metropolitalną w Gdańsku Oliwie.
3 września parafia otrzymała kamień węgielny wyjęty z grobu św. Piotra Apostoła w Rzymie. Wieści o budowie nowego kościoła w Rumi Janowie docierały w wiele miejsc. Jak się okazało – również i na Watykan, skąd 20 października 1997 r., w dzień odpustu parafialnego dotarło specjalne papieskie błogosławieństwo dla parafii zaangażowanej w dzieło wznoszenia świątyni.
We wrześniu 1997 r. rozpoczęła działalność Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo - Kredytowa Członków Koła Gdańskiego Stowarzyszenia Rodzin Katolickich.
30 grudnia 1997 r. złożony został w Urzędzie Miejskim w Rumi wniosek o pozwolenie na budowę kościoła w Rumi Janowie.
W kwietniu 1998 r. ukończono sporządzanie projektu konstrukcyjnego budowli. W maju władze miejskie zatwierdziły pozwolenie na budowę, co umożliwiło rozpoczęcie prac przygotowawczych mających na celu uporządkowanie placu pod budowę.
28 maja 1998 r. nastąpiło historyczne rozpoczęcie budowy kościoła w Rumi Janowie. Abp Metropolita Gdański Tadeusz Gocłowski odprawił uroczystą Mszę świętą inaugurującą prace budowlane. Następnie poświęcił plac pod budowę i jako pierwszy wykopał symboliczną łopatę. Była to ta sama łopata, której 26czerwca 1996 użyli pielgrzymi na Litwę by wkopać janowski Krzyż na Górze Krzyży koło Szawle. Tym samym spełniła się ich nadzieja, by tą właśnie łopatą rozpoczęto budowę nowego kościoła.
23 czerwca 1998 r. powitano w parafii ks. Krzysztofa Gnicha, dotychczasowego wikariusza w parafii Niepokalanego Serca Maryi w Gdyni Karwinach. Ks. Ludwik Kowalski, który posługiwał w Janowie przez 5 lat, rozpoczął z tym dniem pracę w gdańskiej parafii bł. Doroty z Mątowów (Jasień). W ramach duchowego przygotowania do Wielkiego Jubileuszu Roku 2000,
3-11 października 1998 r. parafianie przeżywali drugie Misje święte. Poprowadzone zostały przez księży: Gerarda Janikowskiego i Juliana Papieża ze zgromadzenia Zmartwychwstańców. Od maja 1998 budowa kościoła przebiegała bardzo prężnie. Do października wykonano wszystkie fundamenty oraz podpiwniczenie pod zakrystię. W roku kolejnym zakupione zostało drewno z przeznaczeniem na wykonanie ławek i drzwi wejściowych.
13 czerwca 1999 r. uroczystą Mszę świętą Prymicyjną odprawił nasz parafianin ks. Andrzej Bryłowski, SDB.
20 czerwca 1999 r. przeżywaliśmy Prymicje kolejnego parafianina - ks. Mateusza Warmijaka.
26 września 1999 r. Metropolita Gdański dokonał uroczystego wmurowania kamienia węgielnego w ścianę kościoła. Odprawił także uroczystą Eucharystię, podczas której poświęcił dzieło i dar ks. Romana Rycherta – obraz św. Jana z Kęt.
Październik 1999 roku przyniósł renowacje Misji świętych, poprowadzone przez ks. Juliana Papieża oraz zorganizowanie i założenie przez ks. Krzysztofa Gnicha młodzieżowego zespołu muzycznego o nazwie Schola Cantorum Janoviensis.
23 kwietnia 2000 r. w murach budującego się kościoła kapłani naszej parafii koncelebrowali po raz pierwszy Mszę świętą rezurekcyjną. W maju ukazał się setny numer miesięcznika parafialnego „Echo Janowa”.
20 czerwca 2000 kolejny raz w murach budującego się kościoła gościł ks. abp Tadeusz Gocłowski. Przewodniczył on uroczystościom wprowadzenia relikwii św. Jana z Kęt do parafii. Nowy kościół rósł wciąż w oczach. W ciągu tego roku wykonano wszystkie stropy, słupy i zwieńczenia betonowe jak również rozpoczęto prace przy wznoszeniu chóru i wieży kościoła. Z okazji Jubileuszu Roku Świętego po raz trzeci w ciągu 7 lat posługi duszpasterskiej w Janowie,
Od października 2000 w gościnie „u św. Jana z Kęt”, jako rezydent parafii przebywał ks. dr Zbigniew Grochowski, który odbywał praktykę w Gdańskim Trybunale Metropolitalnym.
W lutym 2001 r. powstał parafialny chór Świętojański pod kierownictwem Wojciecha Grudnowskiego.
Od 1 września 2001 Ireneusz Brzoskowski rozpoczął posługę kościelnego w naszej parafii.
20 października 2001 r. po raz pierwszy odpust parafialny obchodzono w murach wznoszonego kościoła. Eucharystię celebrował bp Zygmunt Pawłowicz. Trwały prace budowlane przy wznoszeniu naszej świątyni. Wykonano betonowe filary, wejście główne, część wieży kościelnej, elewacje nawy głównej, cały dach, dwupoziomowy chór, wybetonowano podkład pod posadzkę, wstawiono ramy w oknach i zakupiono szyby, wykonano ławki i dębowe drzwi.
W Niedzielę Palmową 24 marca 2002 r. ks. proboszcz Włodzimierz Kozłowski dokonał poświęcenia krzyża, który w dniu następnym został osadzony na zwieńczeniu wieży kościelnej.
W Wielki Piątek, 30 marca nastąpiło poświęcenie figury Chrystusa Ukrzyżowanego, wykonanej przez Tadeusza Szpunara z Krakowa z przeznaczeniem na umieszczenie jej na centralnej ścianie prezbiterium nowego kościoła. Do tego czasu wizerunek pozostawał w prezbiterium kaplicy.
9 maja 2002 r. przywieziony został dzwon „Maryja Fatimska” wykonany w Przemyślu. Jest to owoc kilkuletnich ofiar wiernych gromadzących się każdego 13 dnia miesiąca na Nabożeństwie Fatimskim.
W 2002 to czas postępów we wspólnym wysiłku budowy janowskiego kościoła. Zostały wykonane żyrandole i kinkiety oraz zainstalowane: ołtarz, ambona, sedilla i chrzcielnica wykute w marmurze. Ks. proboszcz Włodzimierz Kozłowski nawet na urlopie poświęcał się sprawom budowlanym – we Włoszech szukał odpowiednich granitów na posadzkę do nowego kościoła.
W sierpniu 2002 na wieży kościelnej zamontowany został zegar z kurantami. Podczas odpustu parafialnego ks. abp Tadeusz Gocłowski poświęcił dzwon „Maryja Fatimska”. W dniach następnych dzwon zainstalowano w wieży, gdzie na co dzień spełnia swoją funkcję. Przed końcem roku z Przemyśla przywiezione zostały gloria i tabernakulum (dar państwa Danuty i Zdzisława Dzwonkowskich z Gdyni) do nowego kościoła. W oknach zainstalowane zostały pierwsze cztery witraże przedstawiające doktorów Kościoła. Bryłę kościoła prawie w całości obłożono klinkierem.
W roku 2003, ogłoszonym jako Rok Różańca, parafia św. Jana z Kęt włączyła się w archidiecezjalną modlitwę w intencji Ojca Świętego.
13 czerwca 2003 nastąpiło otwarcie Kawiarenki Kantego, która służy wszystkim wspólnotom parafialnym jako miejsce spotkań.
22 czerwca 2003 swoją Mszę świętą Prymicyjną odprawił nasz parafianin ks. Jacek Kowalewski. We wrześniu parafianie pielgrzymowali na Słowację, by spotkać się na modlitwie z Ojcem Świętym Janem Pawłem II.
16 października ukazał się 150 numer miesięcznika „Echo Janowa”.
20 października parafia świętowała odpust – wspomnienie św. Jana z Kęt. Uroczystą Mszę świętą celebrował bp włocławski Wiesław Mering. Odbył się również Festyn Jana Kantego, w ramach którego miały miejsce koncerty, konkursy, pokazy, w których każda z aktywnie działających w parafii grup mogła się zaprezentować. Byli też goście. Wszystko zakończone zostało wyciszającą wieczornicą.
7 grudnia 2003 r., dokładnie w 19 rocznicę ustanowienia naszej parafii, abp Tadeusz Gocłowski powiększył administracyjne granice parafii. Liczba wiernych sięga odtąd 10 tysięcy.
W 2003 roku wykonano większość prac dekoracyjnych wewnątrz kościoła: ukończono wystrój prezbiterium, wstawiono 13 witraży, wykonano postacie świętych polskich i Drogę Krzyżową techniką sgrafitto. Zakupione zostało również wyposażenie liturgiczne. Zainstalowano część nagłośnienia i wyposażono zakrystię w konieczne meble. Z prac budowlanych: wykonano sufit podwieszany w nawie głównej, położono większość granitowej posadzki, zainstalowano oświetlenie zewnętrzne kościoła, instalację kanalizacyjno-burzową, grzewczą i gazową.
W 2004 roku dokonano pozostałych prac wykończeniowych: zainstalowano pozostałe witraże, odmalowano dolną część kościoła, uporządkowano i przygotowano teren wokół kościoła oraz przeprowadzono gruntowne czyszczenie posadzek.
22 maja 2004 rozpoczęły się III Misje Parafialne przed poświęceniem świątyni, połączone z peregrynacją obrazu Jezusa Miłosiernego. Poświęcenia kościoła parafialnego św. Jana z Kęt w Rumi Janowie dokona ks. Arcybiskup Metropolita Gdański Tadeusz Gocłowski dnia 29 maja 2004 roku. Dzień wcześniej upłynie sześć lat od momentu, gdy nasz Arcypasterz poświęcił plac pod budowę kościoła.
Rok 2004 jest dla parafii św. Jana z Kęt w Rumi Janowie szczególny po dwakroć.
Za ten miniony czas i spotkanych ludzi powinniśmy nieustannie dziękować Bogu, który jest sprawcą wszystkich rzeczy, a przez Niego wszystko się stało…
